مدرسه معرفت خامنه به همت حاج اسدالله معرفت خامنه در سال ۱۳۱۷ هجری قمری (مصادف با ۱۲۷۵ هجری شمسی) در خامنه تاسیس شده است . این مدرسه دومین مدرسه نوین ایران محسوب می شود و با توجه به اینکه هنوز به فعالیت خود ادامه می دهد اولین مدرسه نوین مستمر ایران محسوب می گردد . این مدرسه هم اکنون در پشت ساختمان بانک ملی خامنه پذیرای دانش آموان می باشد .
اسناد این مدرسه در موزه هدایای خامنه نگهداری می شود که از آن جمله می توان به اصل نظامنامه مدرسه ، عکس های فارغ التحصیلان ، مهرهای تشویقی و اصل مهر مدرسه معرفت خامنه اشاره کرد .
متن “نظامنامه مدرسه معرفت خامنه”
ستایش و سپاس حضرت یزدان را جلت عظمه در خور و سزاست خلعت خلقت بموجود است پوشانیده و انسان را برای طی مراتب علم و معرفت برگزیده
نظامنامه مدرسه معرفت که در تاریخ پنجم رجب المرجب ۱۳۲۰هجری قمری مطابق با ۱۲۷۸ ه.شمسی برابر با ۱۸۹۹ میلادی برای مدرسه نوشته شد عبارتست مقدمه – ده فصل – اعتذار .
مقدمه
این مدرسه به ریاست حاج اسدالله خامنه ای مفتوح شده بدون شرکت احدی، و تمام مخارج آن از هر قبیل و لوازم التحریر و درس و کتاب شاگردان کلّیه در عهده جنابان معزی الیها و معاونت و همراهی از احدی نخواهند خواست و از اولیای اطفال نیز به هیچ اسم چیزی نخواهد گرفت.
فصل اول – تکالیف عموم اجزاءو مباشرین
۱-مدیری و ریاست این مدرسه با خود با نیان است. ۲-تمام اجزا و معلمین این مدرسه اجیر مدرسه خواهند بود. ۳-هر یک از اجزا مدرسه باید به تکالیف معینه خود عمل نموده مداخله بکارهای یکدیگر نکنند. ۴-اجزا مدرسه باید همه روزه در اوقات معینه در مدرسه حاضر باشند چناچه اگر حاضر نباشند شهریه یکماه آنها بعنوان جریمه کسر خواهد شد. ۵-اگر هریک از اجزاء مدرسه روز متوالی به دو روز اطلاع در مدرسه حاضر نباشند مدیر مدرسه حق خواهد داشت که آنرا از کار خارج کند غیر از معلمین که تکلیفشان موافق فصل ۳ معمول خواهد شد. ۶-اجزا مدرسه به هیچ اسم ورسم چیزی از شاگردان مطالبه نخواهدنمود. ۷-مواجب تمام اجزا به دو قسط پرداخته خواهد شد .
فصل دوم – تکالیف ناظم
۱-ناظم مدرسه باید پیش از همه شاگردان وارد مدرسه بعد از همه خارج شود. ۲-ناظم باید حرکات اجزا و شاگردان و سایر اتفاقات ایام هفته را در دفتر مخصوص درج کرده و هر هفته یک مرتبه در روز های پنجشنبه و جمعه به رئیس مدرسه نشان بدهد. ۳-ناظم باید در کتابچه مخصوص همه روزه شاگردان را حاضر و غایب نموده و علت نیامدن غائبین را معین نماید. ۴- ناظم بایدهمه اوقات مواظب حرکات شاگردان باشدو در هنگام تنفس شاگردان مراقب باشد که حرکات ناشایست انجام ندهند. ۵-ناظم باید به درجات تحصیل و اخلاق آنها همه روزه رسیدگی نموده و هرکدام شایسته تمجید بود به وی بلیط آفرین داده شود. ۶- تنبیهات طبق فصل هفنم است. ۷-ناظم باید مراقب داشته باشد که تمام فصول نظام نامه در مدرسه اجرا شود .
فصل سوم- تکالیف معلمین
۱-معلم باید همه روز قبل از ورود شاگردان در مدرسه حاضر باشد. ۲-معلم بایددر اطاق درس به هیچ کار دیگری مشغول نشود. ۳-معلم باید همه شاگردان را به یک چشم نگاه کند. ۴-معلم باید همه روز قبل از شروع به درس تکالیف را که روز قبل برای آنها معین کرده بازدید و نمرات را در دفتر مخصوص ثبت نماید. ۵-معلم باید با شاگردها در عین ملایمت رفتارو قدرتخودرا نیز در امرتدریس حفظ نماید. ۶-معلم در اطاق درس نباید شاگردان را چوب بزند. ۷-معلم باید در تهذیب اخلاق شاگردها مراقبت کند. ۸-معلم باید در نماز و وضو و طهارت شاگردان مواظبت کند. ۹-بعد از نماز باید مسائل شرعیه آموزش داده شود. ۱۰-معلم تا یکسال حق استعفا ندارد. ۱۱-اگربرای یکی از معلمین مانع شرعی پیش آید باید همکاران به وی کمک کنند.
فصل چهارم – شرایط قبول شاگردان
۱-شاگرد از هفت سال کمتر و چهارده سال بیشتر قبول نمی شود. ۲-چناچه شاگرد دارای امراض مسریه باشد قبول نخواهد شد. ۳-چناچه دارای اخلاق فاسد باشد پذیرفته نمی شود. ۴-اگر پس از قبول در مدرسه مشخص شودکه شاگرد دارای امراض مسریه است اخراج می شود. ۵- اگر دانش آموز زودتر از موئد مقررسه ساله بخواهد از مدرسه خارج شودباید جریمه پرداخت کند. ۶-ولی دانش آموز حق دخالت در امور مدرسه راندارد
فصل پنجم – تکالیف مستخدمین
۱-خادم مدرسه باید پیش از همه اجزاء در مدرسه حاضر شودوکارهای خود را انجام دهد و بعد از پایان وقت، مدرسه را نظافت نماید. ۲-در ساعت تنفس مراقب باشد دانش آموز از مدرسه خارج نشود. ۳-خودنباید بدون اجازه در ساعات درس از مدرسه خارج شود. ۴-در خدمات تمام شاگردها بدون اکراه حاضر باشد. ۵-در وقت مرخصی باید خادم مواظب باشد شاگرد خلاف نکند. ۶- اگر در انجام امورات خود کوتاهی کند توبیخ خواهد شد.
فصل ششم- ترتیب درسی مدرسه
اطاق های مدرسه اطاق اول درس آنها از کتاب تعلیم الاطفال که بعد از یکسال هردو جلد آنرا کاملا امتحان خواهند داد اطاق دوم درس آنها قرآن – کتاب علی –گلستان-حساب
-مسائل شرعیه اطاق سوم درس آنها قرائت قرآن –تاریخ ایران –حساب جغرافی – صرف و نحو-لغت قرآن-دفترداری
فصل هفتم- تنبیهات مقصرین
۱-در صورت شوخی بی جا در کلاس باید در خارج از کلاس تا آخر ساعت باشد.
فصل هشتم- امتیازات شاگردان محصل
۱-هر یک از شاگردان نمره اعلی(۱۴ به بالا) بیاورد از طرف مدرسه امتیاز داده می شود. ۲-امتیازات مدرسه بلیط آفرین و ورقه امتیاز می باشد. ۳-ده بلیط آفرین یک ورقه امتیاز محسوب می شود. ۴-هر ده ورقه امتیازدر روز جشن آخر سال از طرف رئیس مدرسه با هدیه پاسخ داده می شود. ۵-اگر شاگردی فقط در اخلاق صاحب نمره اعلی گردد پس از گذشت شش ماه از طرف رئیس مدرسهبه وی یک نشان افتخار هدیه خواهد شد. ۶-اگر شاگردی دارای ورقه امتیاز باشد در بین هفته یک تقصیر جزئی وی عفو خواهد شد.
فصل نهم –در امتحانات مدرسه
۱-امتحان هر روزه معلم ۲-امتحان هر چند روز رئیس مدرسه ۳-امتحان هر سه ماه یکبار درمدرسه انجام می شود ۴-امتحان آخر سال از کل کتب ۵-در این امتحان هر کس مایل باشد
می تواند به وضع و ترتیب تحصیلات مدرسه حاضر شود ۶-در آخر همین روز جشن گرفته و جمعی از علمای عظام و امنای دولت دعوت می شوند.
فصل دهم-در ایام تعطیل مدرسه
۱-روز های جمعه ۲-عید غدیر ۳-عید فطر ۴-عید اضحی ۵-عید مولود پیامبر ۶-مولود امیر المومنین ۷-مولود فاطمه زهرا ۸-تولد حضرت حسین ۹-روز وفات پیامبر
۱۰-وفات امیرالمومنین ۱۱- شهادت حضرت حسین (۳ روز) ۱۲-تولد حضرت صاحب الزمان ۱۳-ولادت حضرت رضا ۱۴-وفات حضرت رضا ۱۵-چند روز عید نوروز
اعتذار
مسلّم است هر کاری در آغاز آن بی عیب و نقص نمی شودخاصه امر مدرسه و تعلیمات جدیده آن هم در خامنه که تابحال کسی به این خیال نبوده و غرض ما هم از نوشتن این نظامنامه نوشتن چیزی است که هست نه آنچه باید باشد . بنابر این از صاحب نظران خواهشمندیم که بر نواقص آن خرده نگیرند و عذر ما را بپذیرندو العذر عند کرام عند کرامالناس مقبول.حرره اقل الذاکرین محمد علی خامنه ای ابن مرحوم حاجی ملا بابا – بتازیخ پنجم شهر الرجب المرجب ۱۳۲۰ ه.( التماس دعا دارم از خواننده)